Kim quỹ: Hòm sách vàng.

• Hán thư: Hán Cao Tổ sau khi diệt xong nước Sở, bèn phong thưởng cho tướng sĩ, viết tên vào khoan sách cất trong hòm vàng, ghi công mãi mãi.
  

Kinh Châu: Tên đất.

• Lưu Bị cùng Khổng Minh dẫn đại quân đi lấy ích Châu, giao cho Quan Vân trường giữ Kinh Châu. Tào Tháo thừa dịp mang toàn lực đánh chiếm, Kinh Châu thất thủ.
  

Kinh Lân: Kinh xuân Thu.

• Theo lời tự sách "XuânThu chính nghĩa" của Khổng Ðĩnh Ðạt, Khổng Tử soạn kinh Xuân Thu, chép việc nước Lỗ ngụ lờibao biếm. Sự khen chê cốt ngụ ở chữ dùng, chỉ vì một chữ ngụ ý chê mà thành tiếng xấu muôn đời, một chữ ngụ ý khen mà được tiếng thơm thiên cổ. Vì vậy, người đời sau khi bàn kinh Xuân Thu có nói: "Nhất tự chi bao vinh ư hoa cổn, nhất tự chi biếm nhục ư phủ việt." (Một chữ khen vinh hơn được chiếc áo cổn hoa vua ban, một chữ chê nhục hơn phải tội búa rìu.)
  Kinh Xuân Thu chép sử nước Lỗ từ Lỗ ân Công (721 - 710 trước CN) đến Lỗ Ai Công (494 - 466 trước CN) nhằm mục đích tầm truyền cái đại nghĩa, danh và phận về đường luân lý và chính trị quân chủ. Văn kinh Xuân Thu nghiêm chỉnh về ý nghĩa và vị trí từng chỗ, đến đời Lỗ Ai Công năm thứ 14 (481 trước CN), người nước Lỗ đi săn bắt được con Kỳ lân què chân trước bên trái, ai cũng cho là điềm không lành, đem thả ra ngoài đồng. Học trò là Nhiễm Hữu báo cho Khổng Tử. Khổng Tử ra đồng xem thấy, trở về than rằng:"Ngõ đạo cùng hỹ." (Ðạo ta đã đến lúc cùng rồi). Kinh Xuân Thu chép đến chuyện săn bắt được Kỳ Lân thì Khổng Tử dừng bút không chép nữa nên gọi là Kinh Lân.
  Xem Khóc Lân.
  

Kính Ðức:

• Tức Uất Trì Cung đời Ðường đã phá vòng vây của quân Vương Thế Sung, lấy mình che đở hộ vệ cho vua Ðường Thái Tông, nhờ vậy mà Ðường Thái Tông thoát nạn.
  

Kỷ Tín:

• Tướng của Hán Cao Tổ Lưu Bang, lúc Cao Tổ bị Hạng Vũ vây đánh rất nguy cấp, Kỷ Tín bèn giả làm Hán Cao Tổ ra hàng để đánh lừa Hạng Vũ, nhân thế mà Cao Tổ thoát nạn. Sau Kỷ Tín bị Hạng Vũ thiêu chết.
  

Kỷ Tôn:

• Ðời Ðông Hán, Kỷ Tôn là tướng của Ðông Bình Vương, nói với Vương rằng:" Thiên hạ đều nói Kỷ Tôn này là dũng, nhưng Kỷ Tôn này có làm được cho Quý An cũng dũng được như mình thì mới gọi là Dũng vậy."
  

Kỳ La (cửa bể):

• ở làng Kỳ La, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh bây giờ, còn có tên là Cửa Nhượng.
  Năm Ðinh Hợi (1487), Hồ Quý Ly bị bắt ở đấy.
  

Kỳ Sơn: Nơi dấy nghiệp nhà Chu. Xem Chu.

Kỳ Tiêu:

• Tên một ngọn núi có phong cảnh rất đẹp ở Trung Quốc, còn gọi là Linh Sơn.
  

Kỳ Viên:

• Tên khu vườn thuộc nước Vệ, có trồng nhiều Trúc.
  

Khải Chi: Cố Khải chi. Xem Hổ Ðầu Tướng quân.

Khánh Kỵ:

• Khánh Kỵ là con vua Ngô, tên Liêu. Vua Ngô bị công tử Quang giết, bèn chạy trốn sang nước khác tìm thời cơ về Ngô báo thù. Sau bị thích khách của vua Ngô là Yêu Ly giết chết.
  

Khe Tào múc nước:

• Ðời Lương, có vị cao tăng là Trí Dược từ nước Thiên Trúc sang Ttung Quốc, thuyền đến cửa khe Tào Khê ở Triều Châu, thoáng thấy mùi thơm, múc nước lên nếm rồi bảo: "Thượng lưu dòng nước này có chỗ thắng địa", bèn mở núi làm chùa gọi là Bảo Lâm.
  

Khí thôn Ngưu đẩu: Khí mạnh nuốt sao Ngưu, sao Ðẩu.

• Sách Thi tử có câu: "Giống hổ tuy chưa thành vằn đã có sức nuốt được cả trâu."
  Ðỗ Phủ: "Tiểu nhi ngũ tuế khí thôn ngưu" (Trẻ con mới 5 tuổi đã có khí mạnh có thể nuốt được trâu).
  

Khiết Ðan:

• Tên một tộc người chiếm miền Ðông Bắc Trung Quốc dựng nước đến đời Ngũ Ðại đổi thành nước Liêu, về sau bị Kim diệt.
  
• Về mục lục K

Khóc dây cung:

• Sân triều nưới Sở có con vượn trắng rất thiêng, người giỏi bắn đến đâu cũng không bắn trúng được. Vua Trang Vương sai nhà thiện xạ là Dưỡng Do Cơ bắn. Do Cơ vừa xách cung mang tên ra chưa bắn mà con vượn đã ôm cây khóc. Lúc bắn vượn liền theo ngay mũi tên mà sa xuống.
  Xem Dưỡng Do Cơ.
  
• Về mục lục K

Khóc Lân:

• Xuân Thu, Cỏng Dương truyện: Mùa xuân năm Lỗ Ai Công thứ 14 (481 trước CN), trong một chuyến đi săn ở miền Tây, người đánh xe hộ thúc tên là Sư Thượng săn bắt được con lân què chân trước bên trái. Ai cũng cho là điều không lành, đem thả ra. Học trò ông là Nhiễn\m Hữu bảo với Khổng Tử. Khổng Tử đến xem trông thấy nói rằng: "Thục vị lai tai ! Thục vị lai tai !" (Ai bảo Kỳ lân ra làm gì ! Ai bảo Kỳ lân ra làm gì !). Nói rồi cầm vạt áo, che mặt mà khóc, cho rằng đời sắp suy loạn, đạo của mình đã đến lúc cùng, mới than rằng: "Ðường ngu chi thế lân phụng du, kim phi kỳ thời lai hà dư ? Lân hề, lân hề, ngã tâm ưu." (Thời Ðường Ngu lân phụng rong chơi, nay không phải thời mà đến là cớ sao ? Lân này, Lân này, lòng ta lo buồn biết bao). Khổng Tử trở về nói rằng: "Ngõ đạo cùng hy" (Ðạo ta đã đến lúc rồi). Hai năm sau, Khổng Tử mắc bệnh, được 7 ngày thì mất.
  Xem Kinh Lân.
  

Khóc măng: Do chữ "Khấp duẫn".

• Tam quốc chí: Mạnh Tông người Giang Hạ đất Ngô thời Tam Quốc, tự Cung Vũ, thuở nhỏ theo học với Lý Túc ở Nam Dương, suốt ngày đọc sách không biết mõi. Sau giữ chức Tư Không. ông là người chí hiếu. Mẹ ông thích ăn măng, mùa đông măng không mọc, ông vào rừng trúc đứng ôm cây trúc mà khóc, tự nhiên măng mọc, ông bẻ đem về dâng mẹ. (Mạnh Tông là một trong Nhị thập tứ hiếu.)
  Vân Tiên:
  Suy trang nằm giá khóc măng.
  Hai mươi bốn thảo chẳng bằng người xưa.
• Về mục lục K

Khoé thu ba: Sóng nước mùa thu, thường dùng chỉ mắt mỹ nhân.

• Trong văn học cổ phương đông, tả vẽ đẹp đôi mắt người phụ nữ, các tác giả thường so sánh với nước mùa thu.
  Tình sử:
  Nhãn như thu thủy.
  My tự xuân sơn. Chinh phụ ngâm: áng đào kiểm đâm bông não chúng.
  Khoé thu ba dợn sóng Khuynh thành.

Khói báo chiến tranh: Từ chữ "Lang Yên": Khói đốt bằng phân chó sói - Dấu hiệu có chiến tranh.

• Ngày xưa, khi biên thùy có giặc, người ta thường đốt khói bằng phân chó sói ở chòi cao để báo động cho nội địa biết. Sau đó, từ này được dùng để chỉ bọn giặc giã quấy phá biên cương.
  

Khôi tinh: Sao Thiên Khôi.

• Theo quan điểm cổ, sao Thiên Khôi chủ về văn học, sao Tử Vi chủ về thiên mệnh.
  Khôi tinh đã rạng ý nói văn tài đã đến lúc gặp dịp thi thố, được nổi danh.
  Khôi chỉ chung 4 sao từ thứ nhất đến thứ 4 trong chòm 7 ngôi sao Bắc Ðẩu.
  
• Về mục lục K

Khối tình:

• Kiều Oánh Mậu chú: Có một người con gái yêu một anh lái buôn. Người lái buôn không đến nữa, cô ta uất mà chết, người cha đem đi hỏa táng, trong quả tim người con gái có một cục đập không vỡ. Kịp khi người lái buôn trở lại xin được đem cục đó đi, anh ta thương khóc, nước mắt nhỏ vào thì cục ấy tan ra thành máu.
  Kiều: Nợ tình chưa trả cho ai.
  Khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan.

Không đội chung trời: Từ chữ Bất cộng đới thiên.

• Kinh lễ quy định thái độ đối với các loại kẻ thù: Kẻ thù của cha, của anh, của bạn. Ðối với kẻ thù của cha, quy định rằng "Phụ chi thù, vật dữ cộng đới thiên." (Ðối với kẻ thù của cha thì không được đội chung trời).
  

Khổng Minh:

• Tự Gia Cát Lượng, quân sự của Lưu Bị thời Tam Quốc.
  Xem Rồng Phụng Kinh Châu.
  

Khổng Tử:

• Tức Khổng Khâu, người nước Lỗ thời Xuân thu, đời sau tôn làm tổ sư đạo Nho, cháu 6 đời của Khổng Phủ Gia nước Tống.
  Khổng Tử, tự Trọng Ni, ban đầu có ra làm quan nước Lỗ, sau không được vya Lỗ dùng, ông đi khắp nước Tống, Vệ, Trần, Khuông tìm cách hành đạo của mình mà không được. Sau trở về Lỗ mở trường dạy học.
  ông san định Kinh Thi, Thư, Lễ, Nhạc, tán Kinh Dịch, tu sửa kinh Xuân Thu của tiền nhân. Học trò của ông hơn 3000 người.
  Luận ngữ: Khổng Tử cùng các môn đệ đi chu du khắp nước, khi đi qua nước Trần, nước Sái bị dân chúng địa phương ngờ là giặc cướp, kéo đến vây bức xuýt thiệt mạng.
  Xem Khóc Lân., Kinh Lân.
  

Khuất Nguyên:

• Nhà thơ yêu nước của nước Sở thời Chiến Quốc. ông sáng tác nhiều bài Sở từ nổi tiếng. Trong đó có thiên "Ly Tao" là tuyệt tác. Sau can vua không được, ông trầm nình ở sông Mịch La mà chết.
  Xem Ðoan ngọ.
  

Khúc biệt hạc:

• Chàng mục tử ở Thương Lăng lấy vợ, 5 năm không có con, cha mẹ định lấy vợ khác cho. Người vợ nghe tin. Ðương đêm khóc lóc. Mục Tử cảm động làm ra khúc hát Biệt hạc.
  

Khúc Giang Công:

• Tức Trương Cửu Linh, là hiền tướng đời Ðường, người đời vẫn tôn xưng là Khúc Giang Công mà không ai nở gọi tên tục của ông. ông từng tiến vua sách "Thiên thu kim giám lục" được nhà vua khen thưởng. Sau ông bị tên Lý Lâm Phủ gièm pha. Ðể giữ mình, ông bỏ tước vị về nhà... Thiên hạ tiếc mãi cho đức tài của ông.
  

Khúc Nam Huân:

• Tên khúc hát tương truyền của vua Thuấn đặt ra, có lời rằng: "Gió nam mát mẻ chừ, có thể giải cơn gió nóng của dân ta. Gió nam đúng thời chừ, làm cho dân ta giàu có."
  

Khúc Phượng Cầu Hoàng: Khúc hát do Tư Mã Tương Như soạn ra.

• Xem Tư Mã Tương Như.
  

Khúc trùng thanh dạ:

• Tức khúc "Thanh dạ du" (Chơi trong đêm thanh), một khúc hát do Tùy Dạng Ðế đặt ra cho cung nữ hát.
  Khúc trùng: Hát lại khúc hát.
  

Khuynh thành: Làm nghiêng đổ thành trì, từ dùng chỉ sức mạnh của sắc đẹp phụ nữ.

• Lý Diên Niên đời Hán: "Bắc phương hữu giai nhân, tuyệt thế phi độc lập, Nhất cố khuynh nhân thành, tái cố khuynh nhân quốc" (Phương Bắc có người đẹp, trên đời chỉ có một mình nàng. Nhìn một lần làm nghiêng đổ thành người, nhìn lần nữa làm nghiêng đổ nước người).
  Kiều:
  Một hai nghiêng nước nghiêng thành.
  Sắc đành đòi một, tài đành họa hai. Cung oán ngâm khúc:
  Hồng lâu còn khóa then sương.
  Thâm khuê còn rấm mùi hương khuynh thành.

Khương Tử Nha: Tức Thái công, danh thần nhà Chu.

• Sử ký: ông người Ðông Hải, vốn họ Khương tên Thượng, tự Tử Nha. Tổ tiên ông có công, được phong đất ở Lã nên lấy tên đất phong làm họ, gọi là Lã Thượng. ông sống cuộc đời cùng khốn cho đến già, hơn 70 tuổi vẫn phải đi câu cá để sinh sống. Chu Văn Vương sửa soạn đi săn, cho người bói một quẻ, quẻ bói rằng: "Sở hoạch phi long, phi ly, phi hổ, phi bi, sở hoạch bá vương chi phụ." (Con săn được không phải là con rồng, con Ly, cũng không phải là con hổ con gấu. Con săn được là con giúp nên nghiệp bá vương).Thế là văn Vương đi săn về phía đông và gặp Lã Vọng câu cá ở phía Bắc sông Vị. Cùng nói chuyện với ông, Văn Vương lấy làm hợp ý lắm, nói: "Tự ngô tiên quân Thái công viết: Dương hữu thánh nhân thích Chu, Chu dĩ hưng, tử chân thị đa ! Ngô Thái công vọng, tử cữu hỉ" (Từ Thái Công tiên quân của ta đã có nói: Thiện có thánh nhân đến giúp nhà Chu, nhà Chu sẽ hưng thịnh, chính ngài là thánh nhân đó chăng ? Vua cha ta trông mong ngài đã lâu lắm rồi đó).
  Vì vậy mới đặt tên hiệu cho ông là Thái Công Vọng (Người vua cha trông mong). Văn Vương mời Lã Vọng ngồi sau, rước về kinh tôn làm thầy. Lã Vọng giúp Văn Vương và con là Vũ Vương dựng nên nghiệp lớn nhà Chu. Vũ Vương phong ông là Sư Thượng Phụ (Bậc thầy kính trọng ngang cha). Vũ Vương diệt Trụ, lấy được thiên hạ, phong đất Doanh Châu nước Tề cho ông.
  Tương truyền ông có soạn bộ binh thư là Lục thao gồm 6 quyển.
  Bạch Vân quốc âm thi tập:
  Kìa kìa Lã Vọng câu bàn thạch"
  Nọ nọ Nghiêm Quang náu phủ xuân. Xem Thao lược, Nghiêm Quang, Tử Lăng.